1. Zagadnienie będące przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
Czy koszty kar umownych, które ponosi spółka opodatkowana estońskim CIT na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez tę spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, stanowią wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą spółki i jako takie stanowią przedmiot opodatkowania estońskiego CIT?
Otóż zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi koszty kar umownych, które ponosi spółka opodatkowana estońskim CIT nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą tej spółki i nie stanowią przedmiotu opodatkowania estońskim CIT.
2. Stanowisko podatnika
Kary umowne są ponoszone przez spółkę w związku ze świadczeniem usług przewozowych oraz logistycznych i są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie (tj. wskaźniki umowne KPI) lub uszkodzeniami magazynowanych i przewożonych towarów, jak również rozliczenia umowne dotyczące jakości i wydajności obsługiwanego w magazynie towaru (tj. wskaźniki umowne KPI). Konieczność ponoszenia tych kar wynika z pragmatycznego podejścia do wykonywanych usług i ma na celu utrzymanie relacji biznesowej ze zlecającym przewóz i zagwarantowanie zleceń na kolejne usługi. Tym samym ponoszenie tych kosztów ma na celu zabezpieczenie na przyszłość źródła przychodów spółki.
Zatem, koszty kar umownych, które ponosi spółka na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą Spółki.
Z uzasadnienia stanowiska wnioskodawcy:
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Spółka ponosi na rzecz podmiotów niepowiązanych koszty kar umownych związanych z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów. W ocenie Spółki wydatki te są ponoszone ściśle w związku i dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej Spółki. Wydatki te stanowią bowiem immanentny koszt związany z działalnością przewozową, która cechuje się wysokim ryzykiem opóźnień oraz potencjalnych (nawet nieznacznych) uszkodzeń przewożonych towarów. Obowiązek ponoszenia tego rodzaju kosztów wynika z umów zawartych z odbiorcami usług przewozowych Spółki i służy zabezpieczeniu pozycji kontrahentów Spółki na wypadek niewywiązania się przez Spółkę (z przyczyn niezawinionych) z uzgodnionych terminów dostawy. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki nie budzi wątpliwości, że koszty kar umownych, które ponosi Spółka na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, są ponoszone w związku z działalnością gospodarczą Spółki. W konsekwencji wydatków takich nie można również uznać za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
3. Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 17 stycznia 2023 r. znak 0111-KDIB1-3.4010.771.2022.2.PC
Stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w tej części nieprawidłowe.
Zatem, koszty kar umownych, które ponosi spółka na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, stanowią wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą spółki.
Z uzasadnienia stanowiska organu interpretacyjnego:
Prowadzenie działalności wiąże się z ponoszeniem wydatków, ale nie każdy z tych wydatków jest związany z działalnością gospodarcza, która jest ukierunkowana na osiągnięcie przychodu. Zatem, nie każdy wydatek ma na celu osiągnięcie przychodów, a cześć ponoszonych wydatków wynika z „negatywnych” działań podatnika i takie wydatki powinny być uznane za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą w myśl art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT. Taki właśnie sposób rozumienia „wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą” potwierdza Przewodnik do ryczałtu od dochodów spółek, gdzie w przykładzie 29 wskazano: Spółka opodatkowana ryczałtem, produkująca buty, dokonuje wydatków związanych z opłatą kar, grzywien orzeczonych w postępowaniu karnym. (…)
Czy wydatki te są kosztem spółki i czy podlegają opodatkowaniu w jakiejkolwiek formie?
Takie wydatki mogą być kosztem spółki dla celów przepisów o rachunkowości, o ile jest to zgodne z zasadami rachunkowymi spółki. Jednak wydatki z tytułu kar i grzywien ze względu na sankcyjny charakter oraz brak związku z osiąganiem przychodów bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła oraz z istotą działalności gospodarczej-podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT jako dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Wprawdzie często działalność gospodarcza obciążana jest różnymi karami i opłatami, niemniej jednak obowiązki związane z ich zapłatą nie są wpisane w podstawowy profil zachowania spółki, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Kary i opłaty karne wynikają raczej z zawinionych działań wynikających z błędów ludzkich, a nie z samej istoty działalności gospodarczej. Stwierdzić należy, że wydatki ponoszone przez spółkę na kary umowne będą stanowić wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, ponieważ są to niewątpliwie wydatki o charakterze sankcyjnym i nie są to wydatkami, które są ponoszone w toku prawidłowo i zgodnie z przepisami prawa prowadzoną działalnością. Wydatki, o których mowa powyżej wynikają z zaniedbań bądź naruszeń obowiązujących przepisów prawa, zatem takie wydatki nie są ukierunkowane na osiągnięcie przychodu przez Spółkę.
W związku z powyższym, w ocenie Organu, koszty kar umownych, które ponosi Spółka na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, stanowią wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą Spółki.
4. Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wyrażone w wyroku z dnia 10 maja 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 252/23
Rozstrzygnięcie sądu administracyjnego:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 maja 2023 r. sprawy ze skargi spółki na interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 stycznia 2023 r. znak 0111-KDIB1-3.4010.771.2022.2.PC w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych uchylił zaskarżoną interpretację.
Teza sądu administracyjnego:
Jeżeli spółka ponosi wydatki na kary związane z działalnością przewozową (jej główną działalnością gospodarczą), które spółka ponosi na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, to wydatki takie są faktycznie związane z działalnością gospodarczą spółki.
Z uzasadnienia stanowiska sądu administracyjnego:
Odnośnie ponoszonych przez spółkę wydatków na kary umowne organ wydający interpretację, wskazując na sankcyjny charakter kary umownej, próbował posiłkować się argumentacją „Przewodnika do ryczałtu od dochodów spółek” w zakresie wydatków związanych z opłatą kar i grzywien orzeczonych w postępowaniu karnym. Organ interpretacyjny wskazał jednocześnie, że wydatki takie wynikają z zaniedbań, bądź naruszeń przepisów prawa, zatem nie są ukierunkowane na osiągnięcie przychodu. Tymczasem spółka we wniosku o wydanie interpretacji wskazuje, że kary związane z działalnością przewozową, które spółka ponosi na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową są spowodowane niezawinionymi przez spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów.
W ocenie sądu wydatki takie niewątpliwe są związane z działalnością gospodarczą spółki, której podstawową formą dzielności jest działalność przewozowa, a argumentacja organu dotycząca zaniedbań bądź naruszeń obowiązujących przepisów prawa jest nieadekwatna do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego jak i zadanego jego tle pytania.
Rację ma zatem skarżąca spółka, wskazując na przedstawione w skardze rozstrzygnięcia sądów administracyjnych, zgodnie z którymi np. kary wynikające z nieterminowego wykonania usługi mogą stanowić koszt uzyskania przychodów. Jeżeli spółka ponosi wydatki na kary związane z działalnością przewozową (jej główną działalnością gospodarczą), które spółka ponosi na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów, to wydatki takie są faktycznie związane z działalnością gospodarczą spółki.
Nieprawidłowe jest bowiem stanowisko Dyrektora KIS, że koszty kar umownych, które ponosi spółka na rzecz podmiotów niepowiązanych w związku z wykonywaną działalnością przewozową, które są związane z niezawinionymi przez Spółkę opóźnieniami w przewozie lub uszkodzeniami przewożonych towarów stanowią w myśl art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą.
5. Zdaniem naszego Stowarzyszenia Podatników Estońskiego CIT:
Komentowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi jest w dacie publikacji niniejszego artykułu nieprawomocny i najprawdopodobniej zostanie zaskarżony przez Dyrektora KIS skargą kasacyjną do NSA.
Niemniej stanowisko wyrażone przez sąd administracyjny pierwszej instancji zasługuje w pełni na aprobatę i mamy nadzieję, że zostanie ono utrwalone w linii orzeczniczej sądów administracyjnych.
Jesteśmy pełni uznania dla argumentacji spółki, która została przedstawiona w odpowiedzi na interpretację wydaną przez organ podatkowy. Spółka rzetelnie wykazała, że kary umowne wynikające z opóźnień w przewozie czy uszkodzeń towarów są faktycznie związane z jej działalnością gospodarczą, nie będąc wynikiem jakichkolwiek zaniedbań czy naruszeń przepisów prawa. Równie ważne jest to, że spółka skutecznie zaskarżyła próbę niewłaściwej wykładni „Przewodnika do ryczałtu od dochodów spółek”. Również naszym zdaniem, charakter kary umownej nie oznacza, że ekonomiczny wydatek poniesiony na jej pokrycie nie jest związany z działalnością gospodarczą spółki. W kontekście działalności przewozowej, takie wydatki mogą wynikać z wielu czynników, na które spółka przecież może nawet nie mieć bezpośredniego wpływu. Przypisanie takich kar umownych do kategorii zaniedbań lub naruszeń prawa jest nieadekwatne i niesprawiedliwe. Podkreślenie przez spółkę istoty rozstrzygnięć sądów administracyjnych jest bardzo wartościowe. Te orzeczenia potwierdzają, że kary umowne, takie jak te wynikające z opóźnienia w realizacji usługi, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów. Niezrozumiałe jest dla nas stanowisko Dyrektora KIS wedle którego, koszty kar umownych są wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą. Spółka skutecznie argumentuje, że te wydatki są integralną częścią prowadzenia jej działalności przewozowej.
Ogólnie rzecz biorąc, jesteśmy pod wrażeniem precyzji argumentacji spółki, jak również jej determinacji w obronie prawidłowej wykładni przepisów estońskiego CIT. Taka postawa nie tylko służy do obrony jej interesów, ale także pomaga w tworzeniu jasnych standardów w polskim prawie podatkowym. W ramach Stowarzyszenia Podatników Estońskiego CIT będziemy uważnie śledzić dalsze losy tej sprawy.
